Kategori: Makaleler

Göktürk Alfabesi Kime Ait? Bir Psikoloğun Zihin Haritasından Tarihe Bakış İnsan zihni, kendini ifade etme yolları buldukça gelişir. Bir psikolog olarak, sembollerin ve dilin insan davranışları üzerindeki etkisini gözlemlerken aklıma hep şu soru gelir: “Bir yazı sistemi, yalnızca iletişim aracı mıdır, yoksa bir kimlik ifadesi mi?” Göktürk alfabesi, bu sorunun tam ortasında duran bir tarihsel ayna gibidir. Yalnızca taşlara kazınmış harflerden ibaret değildir; bir topluluğun bilişsel cesaretinin ve duygusal kimliğinin dışavurumudur. Bir Yazının Psikolojisi: Kökene Duyulan İhtiyaç Her insan, geçmişine tutunarak var olur. Bu, kolektif düzeyde de geçerlidir. Toplumların köken arayışı, bireylerin aidiyet ihtiyacının bir yansımasıdır. Göktürk alfabesi bu bağlamda,…

Hanutçu kime denir? Kandırmanın cilalı yüzüne sert bir bakış Net konuşalım: Hanutçuluk, sokakta “abi bir bak” diye başlayan masum bir çağrı değil; güveni komisyona çeviren bir ekonomi biçimi. Turistin omzuna dostça dokunan el, çoğu zaman dükkânın kasasına uzanan görünmez bir koldur. Bu yazı tartışma çıkarsın istiyorum, çünkü mesele yalnızca “rahatsız edici pazarlama” değil; şehirlerimizin itibarı, esnafın emeği ve tüketicinin hakkı. Birine müşteri “getirmenin” adı ilişki yönetimi değil, çıkarın üstünü cilalamaktır. Tanım: Hanutçu kime denir? Hanutçu, genellikle turistik bölgelerde, komisyon karşılığında müşteriyi belirli mağaza, restoran, berber, otel ya da tura yönlendiren kişidir. Kullandığı dil çoğu zaman samimi, yöntemi ise yönlendirici ve…

Diyarbakır Merkez İlçeleri Nelerdir? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Merhaba sevgili okur, Bugün size sadece bir şehir haritasını değil, bir toplumsal dokuyu, bir ruhu anlatmak istiyorum. “Diyarbakır merkez ilçeleri nelerdir?” diye sorduğumuzda, aslında sadece coğrafi sınırları değil, toplumun birlikte yaşama biçimini, kültürel çeşitliliğini ve dayanışma hikâyelerini konuşuyoruz. Bu yazıda, Diyarbakır’ın merkezini oluşturan ilçelere yalnızca mekânsal olarak değil, toplumsal cinsiyet, adalet ve çeşitlilik açısından da bakacağız. Diyarbakır’ın Kalbi: Merkez İlçeler Diyarbakır’ın merkezini oluşturan dört ana ilçe vardır: Sur, Bağlar, Yenişehir ve Kayapınar. Bu ilçeler, kentin geçmişini, bugününü ve geleceğini temsil eden birer toplumsal mozaiktir. Her biri kendi…

Glikoz Bitkide Ne İşe Yarar? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Giriş: Bir Psikoloğun Merakı İnsan zihnini anlamaya çalışan bir psikolog için, bitkilerin dünyası da büyük bir ilham kaynağıdır. Çünkü her bitki, tıpkı insan zihni gibi, görünmez bağlarla ayakta durur, gelişir ve enerji bulur. Glikoz, bitkideki bu enerji merkezlerinden biridir. Ancak bu yazıda yalnızca biyolojik açıklamalarla yetinmeyeceğiz; aynı zamanda glikozun bitkilerdeki işlevini bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji merceklerinden inceleyerek, insan davranışlarına dair metaforlar kuracağız. Bilişsel Psikoloji Perspektifi: Bitkinin Hafızası Bilişsel psikoloji zihinsel süreçlerin, dikkat, hafıza ve öğrenmenin nasıl işlediğini araştırır. Bitkilerdeki glikoz üretimi ve depolanması, bir tür “biyolojik hafıza” gibi düşünülebilir. Fotosentezle…

Geyik Otu Nasıl Tüketilir? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir İnceleme Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen: Tüketim Üzerine Bir Düşünce Güç, her toplumun temel dinamiğini oluşturan bir faktördür. Bazen iktidar ilişkileri en görünmeyen yerlerde kendini gösterir. Geyik otu gibi, sıradan bir bitki bile, aslında toplumsal yapıyı yansıtan, güç ilişkilerinin içinde nasıl biçimlendiğiyle ilgili bize ipuçları sunar. İktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık arasındaki bağlar, toplumların “tüketim alışkanlıklarını” da şekillendirir. Peki, geyik otu nasıl tüketilir? Bu basit bir biyolojik sorudan çok daha fazlasıdır. Bu yazıda, geyik otunun tüketilme biçimlerini, iktidar yapıları, toplumsal eşitsizlik ve güç ilişkileri üzerinden siyasal bir bakışla inceleyeceğiz. İktidar ve Tüketim:…

Havalimanı Ne Anlama Gelir? İnsan Hikâyeleri, Veriler ve Bir Kavramın Yolculuğu Merak eden bir yolcu gibi düşünüyorum: Havalimanı dediğimiz şey yalnızca uçakların iniş kalkış yaptığı bir mekân mı, yoksa modern dünyanın kesişme noktalarından biri mi? Bu soruya cevap ararken hem verilerden hem de gerçek insan hikâyelerinden faydalanmak, havalimanlarının bize ne ifade ettiğini anlamanın en sıcak yolu gibi geliyor. O zaman gelin, bu kavramı birlikte keşfedelim. Havalimanı Tanımı ve Temel Özellikleri En basit tanımıyla havalimanı, uçakların iniş, kalkış ve bakım gibi operasyonlarını gerçekleştirdiği; yolcu ve yük taşımacılığının yapıldığı tesislerdir. Havalimanlarını diğer küçük havaalanlarından ayıran şey, uluslararası standartlara uygun pist uzunluğu, terminal…

Hamsi Kuşu Nasıl Yapılır, Malzemeleri Neler? Veriye Dayalı ve Hikâyeli Bir Rehber Karadeniz kıyılarında çocukken balıkçı tezgâhlarının önünde büyülenirdim. Bir gün İsmail Usta bana “Hamsi kuşu öyle bir iştir ki, tavanın şarkı söylemesi gerekir,” demişti. O günden beri bu yemeğin çıtırtısında bir hikâye duyarım. Bugün, “Hamsi kuşu nasıl yapılır, malzemeleri neler?” sorusuna; hem veriye dayalı bir mercekle hem de insan hikâyeleriyle yaklaşalım. Hamsi Kuşu Nedir? Kısa Tanım, Uzun Lezzet Hamsi kuşu; kılçığı ayıklanmış hamsilerin, iç harçla bir araya gelip küçük “paketler” hâlinde kızartılmasıdır. Klasikte iç harç soğan, maydanoz ve pirinçten gelir; mısır unu kaplama işini yapar. Bu teknik, yüzey alanını…

Gari Ne Demek? Sözlük Anlamının Ötesinde Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir Bakış Güç, iktidar ve toplumsal düzen üzerine düşündüğümüzde, kavramlar her zaman basit bir şekilde tanımlanamayacak kadar karmaşık hale gelir. Siyaset bilimi, yalnızca devletin işleyişi ya da seçim sonuçlarıyla ilgili bir alan değildir; toplumsal ilişkilerin temellerini, iktidarın nasıl şekillendiğini ve bireylerin bu yapılar içindeki rolünü anlamaya çalışan bir disiplindir. Bir kavramın, örneğin “gari” gibi, sözlük anlamının ötesinde toplumsal ve siyasal bir boyutu olabilir. Peki, “gari” kelimesi, yalnızca bir ifade ya da halk arasında kullanılan bir kelime mi, yoksa gücün, ideolojilerin ve vatandaşlık ilişkilerinin bir yansıması mı? Bu yazıda, “gari”nin sözlük anlamını…

Büllemek Ne Demek? Felsefi Bir İnceleme Bir kelime, günlük hayatın içinde ne kadar sıradan ve anlamını yitirmiş görünse de, derinlemesine incelendiğinde bize çok şey anlatabilir. “Büllemek” kelimesi de böyle bir örnektir. Pek çok insan için yüzeyde, anlamı belirsiz ya da sıradan bir kelime olabilir. Ancak, bu kelimenin felsefi bir bakış açısıyla incelenmesi, derin etik, epistemolojik ve ontolojik soruları gündeme getirebilir. Peki, “büllemek” ne demek ve bu kelimeyle neyi kastediyoruz? Felsefi bir bakış açısıyla, büllemek kelimesinin neyi ifade ettiğini anlamak için önce onun ontolojik, epistemolojik ve etik boyutlarına bakmak gerekecek. Bu yazıda, kelimenin anlamını, felsefi açıdan ele alarak, kelimenin ötesine geçecek,…

Burdur Hamursuz Nedir? – Hamurun Hakkını Veren Şehrin Lezzetli İsyanı! Bir düşünün: Her yerde poğaçalar, börekler, simitler… Ama Burdur’da işler öyle değil. Burdur halkı diyor ki, “Bizim hamurumuz başka!” İşte o başka olanın adı: Burdur Hamursuz. İsmiyle mütevazı ama tadıyla “ben buradayım” diyen bir şaheser. Peki nedir bu hamursuz? Hamuru yoksa nasıl hamursuz, varsa niye “hamursuz”? Tam da bu noktada, Burdur’un zekice ironisi devreye giriyor! — Hamursuzun Hikayesi: Hamuru Olmadan Hamur İşi Olur mu? Öncelikle bir düzeltme yapalım: Burdur Hamursuz’un “hamursuz” adını duyan herkes ilk anda “glutensiz mi bu?” diye düşünebilir. Değil! Hamursuz, aslında bir çeşit yağlı, susamlı, yumuşak ama…